Teren pięciu gmin objętych Lokalną Strategią Rozwoju Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Szlak Tatarski nosi miano “stolicy polskiego orientu” ze względu na to, że te tereny zamieszkują wyznawcy religii katolickiej, prawosławnej oraz islamu.
W powiecie sokólskim występują faliste, a nawet pagórkowate wzniesienia o wysokości od 110 do 240 m n.p.m. Teren ukształtował się tak w plejstocenie, podczas nachodzenia lodowiec wyrzeźbił w terenie garby i wzgórza, pozostawił też liczne głazy narzutowe. Sokólszczyzna nie posiada zupełnych równin, najbardziej równinny charakter mają tereny położone w pobliżu Sokółki, zwłaszcza w górnym biegu Sokołdy. Najbardziej urozmaicona rzeźba terenu jest w tzw. “Sokólskiej Szwajcarii” nad Łosośną, na dawnej zachodniej Grodzieńszczyźnie. Różnica wzniesień na odcinku kilometra sięga pięćdziesięciu metrów (od 171 do 221 m n.p.m.).
Gmina KRYNKI
Miejsko-wiejska Gmina Krynki jest położona w województwie podlaskim, w powiecie sokolskim. Do 2008 była gminą wiejską. 1 stycznia 2009 roku Krynki odzyskały prawa miejskie. Siedzibą gminy jest miasto Krynki, które należy do najstarszych miast Podlasia. Gmina umiejscowiona jest na obrzeżach Puszczy Knyszyńskiej: z południa, zachodu i północy otoczona przez lasy Puszczy Knyszyńskiej. Gmina Krynki sąsiaduje bezpośrednio z gminami Gródek i Szudziałowo, natomiast od wschodu graniczy z Białorusią. Jej powierzchnia administracyjna wynosi ok. 166 ha. Teren zamieszkuje około 2906 mieszkańców, z czego 2298 w samym mieście Krynki. W skład gminy wchodzi 21 sołectw. Głównym zasobem naturalnym Krynek jest wysokiej jakości woda mineralna – popularna na całą Polskę „Krynka”. Nazwa „Krynka” wywodzi się prawdopodobnie od określenia „krynica”, synonimu wyrazu „źródło”.
Gmina KUŹNICA
Gmina wiejska Kuźnica znajduje się na terenie województwa podlaskiego, w powiecie sokólskim. Położona jest w obrębie Zielonych Płuc Polski, w odległości 60 kilometrów od Białegostoku. Powierzchnia Gminy Kuźnica wynosi 133,41 km2. Aktualnie na tym terenie na pobyt stały zameldowanych jest 4 056 mieszkańców. W obrębie administracyjnym funkcjonuje 30 sołectw. Gmina Kuźnica stała się rozpoznawalna za sprawą przejścia granicznego z Białorusią, z którą graniczy od wschodniej strony. Gminę przecinają dwa ważne dla jej rozwoju szlaki komunikacyjne: trasa krajowa nr 19 oraz linia kolejowa Białystok-Grodno. Gmina Kuźnica znajduje się na trasie szlaku turystycznego Wielki Gościniec Litewski, który przez kilka wieków był jednym z najważniejszych traktów handlowych Rzeczypospolitej. Nazwa „Kuźnica” pochodzi od pieców hutniczych, tzw. kuźni, w których wytapiano żelazo z rudy darniowej, której zasoby rozlegle występowały w okolicy.
Ukształtowanie terenu Gmin Kuźnica jest charakterystycznie pagórkowate, urozmaicone formacjami leśnymi. Atrakcyjne walory krajobrazowe, bioróżnorodność zwierząt i roślinności, czyste powietrze oraz wody (m.in. rzeki Łosośny – dopływu Niemna) kreują dogodne warunki do turystyki i wypoczynku.
Gmina SIDRA
Gmina wiejska Sidra położona jest we wschodniej części województwa podlaskiego. Bezpośrednio sąsiaduje z gminami: Dąbrowa Białostocka, Janów, Kuźnica, Nowy Dwór oraz Sokółka. Powierzchnia gminy wynosi 17 400 ha, a rzeźba tego terenu charakteryzuje się polodowcowymi wzniesieniami i naturalnym biegiem rzeki Sidry (dopływ Biebrzy). Teren jest zamieszkany przez 3412 osób. W skład gminy wchodzi 28 sołectw. Gmina położona jest w otoczeniu malowniczych terenów: bioróżnorodnych łąk i lasów, co stwarza idealne warunki do aktywnego wypoczynku. Zbiorniki wodne dwóch zalewów, bogate w ryby, są idealnym miejscem do uprawiania wędkarstwa. Atrakcyjne okoliczności przyrody warunkują fakt, że teren Gminy Szudziałowo jest siedliskiem wielu rzadkich, obętych ochroną gatunków zwierząt. Na obszarze gminy znajduje się 12 pomników przyrody.
Gmina SOKÓŁKA
Gmina miejsko-wiejska Sokółka jest położona w północnej części Niziny Podlaskiej. Ze wschodu graniczy z Białorusią, a z zachodu otoczona jest przez Puszczę Knyszyńską. Miasto przecina międzynarodowa trasa drogowa i kolejowa Warszawa-Grodno. Na terenie gminy na pobyt stały zameldowanych jest 24 838 mieszkańców. Na obszarze funkcjonuje 55 sołectw.
Sokółka jest miejscem zetknięcia kultur Wschodu i Zachodu. Umiejscowienie na obszarze przygranicznym oraz historyczne wydarzenia przyczyniły się do faktu, że przez lata było to miejsce wpływu różnych narodowości: Polaków, Białorusinów, Żydów, Tatarów, Rosjan, Litwinów, Niemców. Cały obszar Gminy Sokółka i jej okolic to wyjątkowa mozaika kulturowo-etniczna. Można tu odwiedzić miejsca, gdzie od lat zamieszkują obok siebie przedstawiciele trzech wyznań: katolicyzmu, prawosławia i islamu. Gminę przecina wyjątkowy w skali całego kraju Szlak Tatarski. W położonej niedaleko miasta Sokółka wsi Bohoniki umiejscowiony jest jeden z dwóch zabytkowych meczetów. Ziemia Sokólska stanowi centrum podlaskiego Orientu.
Gmina SZUDZIAŁOWO
Gmina wiejska Szudziałowo położona jest we wschodniej części województwa podlaskiego, w powiecie sokólskim, tuż przy granicy z Białorusią. Szudziałowo sąsiaduje z gminami: Krynki, Gródek, Sokółka, oraz Supraśl. Powierzchnia administracyjna tego terenu wynosi ok. 30 164 ha. W skład Gminy wchodzą 43 miejscowości, oraz 34 sołectwa. Głównym zasobem naturalnym terenu są lasy, które obejmują 46 % całego obszaru, z czego ponad 70% z nich znajduje się w granicach Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej. Okolice wsi Szudziałowo słyną z rozległych upraw borówki amerykańskiej i czarnej porzeczki. Czyste powietrze, malownicze krajobrazy oraz rozległe, bioróżnorodne lasy stanowią potencjał do rozwoju rolnictwa i turystyki. Szlaki rowerowe “Kresowe Wędrówki”, “Leśne Wędrownice” i “Leśne Biegownice” (Poczopek) oraz Szlak Tatarski Kruszyniany-Bohoniki stwarzają możliwość do idealnego, aktywnego wypoczynku.
Źródło: https://wrotapodlasia.pl, https://pl.wikipedia.org
Autorzy zdjęć: B. Z. Chojęta, J. Klej, R. Onoszko, M. Storonowicz, S. Wilczyński, M. Żywolewski.